بازیافت، ثروت پنهان

نقش بازیافت در ایجاد ثروت چیست؟ نقش دولت ها چیست؟

زباله ثروتی است که به راحتی دفع می شود! و در صورت بازگشت به چرخه بازیافت با روش های صحیح استاندارد می تواند علاوه بر اشتغال زایی درآمد قابل توجهی داشته باشد و ایجاد ثروت کند. بازیافت فرآیند تبدیل مواد غیرقابل استفاده به مواد با ارزش است. این روش می تواند به دفع زباله های معمولی و عدم انتشار گازهای گلخانه ای کمک کند. دهه های اخیر شاهد گسترش تراشه ها و پردازنده های الکترونیکی و سایر لوازم جانبی رایانه و الکترونیک بوده ایم. دستگاه هایی که با گذشت زمان پیچیده تر می شوند و منجر به تولید زباله های الکترونیکی می شوند. این وسایل الکترونیکی به دلیل مواد تشکیل دهنده خود از جمله سرب در لامپ های کاتدی و کادمیوم در تراشه های کامپیوتری (حسگرها، سوئیچ ها، لامپ های تخلیه گاز و غیره) خطراتی را برای مردم و محیط زیست ایجاد می کنند. در واقع زباله های الکترونیکی (E-waste) به کلیه تجهیزات الکترونیکی اطلاق می شود که توسط مصرف کنندگان دور ریخته می شود.

این ثروت پنهان چیست؟

این زباله ها شامل لوازم خانگی، تلویزیون، رایانه، اسباب بازی و تلفن همراه و غیره می شود و زباله های الکترونیکی در حال حاضر حدود 50 درصد از زباله های خانگی را تشکیل می دهند. این ضایعات حاوی مواد فلزی با ارزشی هستند که با استخراج این مواد و بازیافت آنها مواد با ارزشی حاصل میشود. اما متأسفانه این نوع زباله ها که اغلب توسط کشورهای توسعه یافته تولید می شود به کشورهای در حال توسعه منتقل می شود و در این کشورها افراد فقیر به دنبال دستیابی به مواد ارزشمند خود با روش های غیر اصولی هستند.
نحوه پردازش و بازیافت این نوع زباله ها با توجه به نوع مواد تشکیل دهنده آنها باید با سایر روش های بازیافت کاملا متفاوت باشد. زیرا در صورت سوزاندن این نوع زباله ها، دود و گازهای خطرناکی متصاعد می شود که می تواند در جو منتشر شود و گازهای سمی تولید کند. از طرفی در هنگام دفن و سوزاندن این نوع زباله ها به دلیل ترکیبات شیمیایی و ماندگاری طولانی، ممکن است سرب و سایر فلزات به کار رفته در آنها به خاک و آب های سطحی و زیرزمینی نشت کند. از جمله خطرات دیگری که در این زمینه وجود دارد خطراتی است که در حین کاغذ کردن و برش و جداسازی قطعات برای کارگران پیش می آید. بنابراین با توجه به تمامی موارد فوق بهترین روش برای این نوع زباله ها بازیافت کنترل شده و علمی آن است.

برای این منظور ابتدا زباله‏ های الکترونیکی در دستگاه ویژه‏ای برای خرد شدن قرار می‏گیرند و سپس به روش استحلال انتخابی به استحلال قطعات فلزاتی مانند طلا، مس، نقره و مس میگردد و جداسازی عناصر فلزی از طریق رسوب نشینی صورت می‏پذیرد. که در پایان فرآیند رسوب نشینی مقدار لجن که حاوی این فلزات است باقی می‏ماند که متأسفانه در ایران فناوری که بتواند از لجن این فلزات را استحلال کند وجود ندارد. یکی از عوامل موفقیت در زمینه بازیافت، ایجاد بسترهای مناسب برای آن است. زباله های الکترونیکی که منبع غنی طلا، نقره، مس و سایر فلزات گرانبها هستند، می توانند با بازیافت مناسب به ثروتی برای این صنعت تبدیل شوند. در یک نمونه معمولی، میانگین طلا در جهان حدود 7.2 گرم در تن است، اما این مقدار در مدارهای مدار تلفن همراه حدود 2000 گرم در تن است. و این تنها به این معنی است که استخراج طلا از این ضایعات سود بیشتری نسبت به کار در معادن طلا دارد.

مدیریت پسماند و فرهنگ سازی برای تولید ثروت

امروزه در کشور ما بازیافت این نوع زباله ها توسط کارخانه ها و کارگاه ها به روش اصولی انجام می شود، اما متاسفانه مراکز آموزشی، شهرداری ها و سازمان های محیط زیستی در این زمینه اقدامی انجام نداده اند و جمع آوری این زباله توسط خود مردم انجام می شود. از جمله مشکلاتی که در کشور ما در زمینه بازیافت وجود دارد، عدم مدیریت پسماند از جمله زباله های الکترونیکی است. و زیرساخت های لازم در این زمینه فراهم نیست. در واقع می توان گفت که بازیافت نیازمند تلاش هم دولت و هم شهروندان در این زمینه است. از سوی دیگر عدم آموزش صحیح از سوی مؤسسات آموزشی دلیل دیگری بر این امر است. حتی در خیابان ها می بینیم که مردم زباله های خود را در خیابان رها می کنند. از سوی دیگر سطل های زباله ای که شهرداری ها در اماکن عمومی قرار داده اند جدا نیستند.

بازیافت ضایعات الکترونیکی چه هزینه هایی دارد؟

هزینه بازیافت ضایعات الکترونیکی به عوامل زیادی از جمله نیروی انسانی، فناوری و تجهیزات مورد نیاز آن، میزان زباله تولیدی، ترکیب زباله و … بستگی دارد که می تواند برای فعالان این حوزه سخت باشد. دولت ها باید به این نکته توجه کنند که سود بازیافت تنها مادی نیست و با اثرات زیست محیطی آن می تواند بسیاری از هزینه های مربوط به مخاطرات زیست محیطی را در آینده کاهش دهد. شهرداری می تواند با ایجاد زیرساخت های مناسب با اختصاص نیروی انسانی و همچنین خودروها و مکان های جمع آوری این زباله ها و همچنین رسانه ها از طریق اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مردم را به این امر تشویق کند تا محیط زیست سالم تری داشته باشیم!

برای بازیافت بی خطر وسایل الکترونیکی خود در اصفهان با حامی بازیافت در تماس باشید!